شب یلدا

آداب و رسوم خاص شب یلدا از گذشته تا به امروز

یکی از مهم ترین شب های ایران باستان شب یلدا می باشد که از دیرباز تا به امروز مورد توجه و اهمیت ایرانیان واقع شده است جشن ها و شب نشینی هایی که در این شب توسط مردم در اقصی نقاط کشور برگزار می شود یک سنت دیرینه محسوب می شود که تا امروز نیز نه تنها از ارزش آن چیزی کم نشده است بلکه جایگاه بسیار ویژه ای در نزد ایرانیان پیدا کرده است.

شب یلدا بلندترین شب سال که به زمان مابین غروب آفتاب از تاریخ 30 آذر یعنی آخرین روز پاییز تا طلوع آفتاب 1 دی ماه یعنی نخستین روز زمستان مربوط می شود مصادف با انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی می باشد به همین علت از آن تاریخ به بعد طول شب کوتاه تر و طول روز بیشتر می شود.

تفأل به دیوان حافظ و شاهنامه خوانی

از رسم ‌های کهن و بی مانند شب یلدا، تفأل به دیوان حافظ است. همان طور که می دانید، اغلب رسم و رسومات و آیین‌ های شب چله،  میراثی از فرهنگ چند هزار ساله ایرانیان است، ولی تفأل به حافظ در شب یلدا در سده‌ های اخیر به دیگر رسوم شب یلدا افزوده شده است. شاهنامه خوانی و قصه گویی بزرگترهای خانواده و فامیل بر دور خوان یلدا هم از دیگر آیین‌ های ایرانیان در این شب است که خاطرات شیرینی برای کودکان رقم می زند.

سفره شب یلدا شامل چه چیزهایی است؟

میزبان بر سر سفره این شب انواعی از خوراکی های لذیذ را برای پذیرایی از مهمانان تداراک می‌بیند. میوه ها و آجیل ها نمونه‌هايی از اين خوراكی‌ها هستند.

چیدمان سفره شب یلدا

میوه و آجیل از اجزای تشکیل دهنده سفره شب چله هستند. در گذشته نیز علاوه بر میوه و آجیل های آن زمان که در اصطلاح زرتشتیان لرک نام داشتند، با گذاشتن  وسایل دیگری مانند عطردان، آتشدان و بخوردان زیبایی دو چندان به سفره‌های خود می‌دادند.

میوه های مخصوص شب یلدا

همانگونه که همه ما می‌دانیم انار اصلی‌ترین میوه مورد استفاده دراین شب است. اما اینکه چرا این میوه از زمان  گذشته تا به امروز همچنان عضو جدایی ناپذیر سفره‌های ما ايرانيان است، دليلی محكم و خاص دارد. زیادی دانه های انار نماد زیادی، برکت و فراوانی و سرخی این میوه زیبا نمادی از شادی و صمیمیت در میان مردم بوده است.

هندوانه نیز از دیگر میوه های این سفره زیبا و رنگارنگ است. با این که خوردن این میوه در فصل زمستان به خوشمزگی و دلچسبی در فصل تابستان نیست اما به دلیل رنگ قرمز و یادآوری گرمای تابستان از آن استفاده می‌شود.

آجیل ها و تنقلات خوشمزه شب یلدا

پسته، تخمه، بادام زمینی و درختی، انجیر خشک، توت، کشمش، نخود و… از جمله تنقلات اصلی در جشن شب یلدا محسوب می‌شوند. البته از خوراکی و دسرهای شیرین دیگر نیز مانند پشمک، شیرنی‌های محلی و.. هم برای زیبایی هر چه بیشتر سفره شب یلدا استفاده می‌کنند.

شب یلدا در خانه پدربزرگ و مادربزرگ

یکی از آداب رسوم ایرانیان در شب یلدا، رفتن به خانه مادربزرگ و پدربزرگ‌ها است. کوچکتر‌ها در این روز در خانه بزرگتر‌ها جمع می‌شوند و یلدا را جشن می‌گیرند. در این شب خاطره‌انگیز، در خانه پدربزرگ و مادربزرگ‌ها برنامه ویژه‌ای ترتیب داده می‌شود. از برنامه‌های ویژه این شب در خانه پدربزرگ و مادربزرگ‌ها می‌توان به صرف خوراکی‌ها و غذا‌های خوشمزه اشاره کرد. شاهنامه‌خوانی و خواندن اشعاری از دیوان حافظ از دیگر رسوم ایرانیان در این جشن باستانی ایرانی است. هر یک از اعضای یک خانواده بعد از اینکه در دل خود آرزو و نیت کردند، به طور تصادفی دیوان حافظ را باز می‌کنند. سپس، بزرگ‌ترین عضو خانواده به‌طور تصادفی شعر حافظ انتخاب شده را با صدای بلند می‌خواند. بسیاری از ایرانی‌ها بر این باور هستند که تفسیر شعر حافظ می‌تواند پاسخ نیت آن‌ها باشد.